Chọn lựa chủng loại và kiểu dáng gạch ốp lát

1.1 Chọn lựa chủng loại và kiểu dáng gạch

Gạch ốp, lát nền và tường có rất nhiều chủng loại và kiểu dáng khác nhau. Hình dạng cơ bản thường là vuông, lục giác hay chữ nhật. Trước khi chọn mua gạch, nên tính toán kỹ khối lượng cần thiết. Chủ nhà cần có ý thức chọn màu gạch cũng như màu tường, ngay từ khi thiết kế công trình.

Không có bản vẽ nào có thể thiết kế chi tiết đến từng mẫu gạch, nên tham khảo ý kiến chuyên môn của nhà kiến trúc. Nhiều công trình xây dựng đẹp, vì có con mắt chuyên môn thiết kế, nhưng khi vào trong nhà, nhìn màu sắc gạch và màu sơn tường lại thấy chưa ổn, vì chủ nhà tự chọn theo ý thích.

Màu sắc nên phù hợp với màu tường. Nếu căn phòng sơn màu xanh, gạch lát nền có thể là màu xanh sẫm hơn, hoặc vàng vân nâu. Không dùng những màu tương phản, ví dụ tường xanh, nền hồng hay nâu đỏ. Những căn phòng đặc biệt như phòng trẻ, phòng sinh hoạt chung gia đình có thể dùng tông màu đối chọi nhau giữa màu nóng và màu lạnh, nhưng phải tham khảo bảng màu cho phù hợp. Thường các hãng sơn đã có những bảng màu này, có thể căn cứ vào đó mà chọn màu gạch nền. Đường chân tường, nếu có loại gạch chân phù hợp thì nên dùng, nếu không nên ốp gỗ chân tường. Ưu điểm là che được phần tiếp giáp giữa tường và sàn, tạo chân đế có cảm giác vững chãi, có đường viền nổi bật.

Gạch lát phòng vệ sinh là loại màu trơn hay có hoa văn, nhưng chỉ nên dùng những hoa văn chìm trang nhã. Điều đầu tiên cần đạt được là một phòng vệ sinh sạch sẽ, hoa văn cầu kỳ sặc sỡ sẽ gây cảm giác rối mắt. Nếu sợ đơn điệu, dùng loại gạch có riềm trang trí đi một đường ở tầm cao 60 – 80 cm và ở đường trên cùng của phần ốp gạch. Không nên lát loại gạch men vân gỗ, vì chất liệu gỗ khác hẳn chất liệu gạch men, nhìn căn phòng lát loại gạch này có cảm giác giả tạo. Những loại gạch men có hoa văn uốn lượn không phải là lựa chọn tốt, nhưng có thể dùng tiết chế ở các vị trí như bậc thềm, tam cấp hay hành lang.

Gạch men vân đá hoa cương thích hợp vì hai loại chất liệu khá tương đồng. Không nên dùng những mẫu hoa văn có chi tiết quá nhỏ, màu sắc các chi tiết nhạt nhòa, vì nhìn xa, toàn bộ căn phòng sẽ gây cảm giác bẩn, khó phân biệt màu sắc chính xác.

Vài kiểu lát gạch thông dụng:

• Kiểu lát một màu trơn: Thường dùng màu sáng, từ trắng đến xanh nhạt hoặc vàng nhạt. Nên lát ở khu vực thiếu ánh sáng tự nhiên.
• Kiểu lát caro: Phối giữa hai màu tương phản tạo nên kiểu bàn cờ là một cách lát khá phổ biến. Nhưng nên lát chéo kiểu ô trám để không thấy đơn điệu. Chú ý kiểu của hai loại gạch phải đồng chất. Nếu màu sáng có vân lấm tấm thì màu tối cũng phải có vân tương tự.
• Kiểu trải thảm: Có thể phối hợp một số loại gạch hoa văn tạo nên một tấm thảm đầy màu sắc cho căn phòng của bạn. Một số tiêu chuẩn để có thể lát gạch kiểu này là căn phòng phải vuông hoặc chữ nhật đều đặn. Cần xác định vị trí cho đồ vật ngay từ khi lát. Ví dụ, tấm thảm phải nằm chính giữa vị trí sau này sẽ đặt bàn ghế, giường. Tấm thảm phải có viền bằng một loại hoa văn khác, có nhiều đường riềm trang trí. Gạch bên trong tấm thảm phải dùng loại khác với nền gạch bên ngoài, thường là có màu sẫm hơn. Có thể nhắc lại đường riềm này ở các cạnh tường, tạo nên một tấm thảm lớn bao trùm toàn bộ căn phòng.

Thị hiếu của số đông hiện nay đã thay đổi nhiều, đa số thiên về những màu nhạt nhã nhặn, nên những loại gạch này có giá nhỉnh hơn. Những loại gạch Trung Quốc hoa văn sặc sỡ, chất lượng quá tồi tệ đã mất chỗ đứng trên thị trường.

Gạch lát ngoài trời hiệu Terrazzo (Italy) là loại gạch lát không nung theo công nghệ ép hơi. Màu sắc gạch giống như gạch granito, thường có trộn đá dăm, rất thích hợp lát ngoài trời vì không có men trơn bóng.

Phòng vệ sinh, sân thượng và sân vườn

Phòng vệ sinh, sân thượng (không có mái che), sân vườn nên lát gạch chống trơn có men sần hoặc các đường hoa văn nổi có tác dụng chống trơn, chống rêu bám, góp phần giữ bụi đất không đưa vào nhà. Các loại gạch này giúp tạo sự an toàn cho người sử dụng, đặc biệt là khi có nước hay độ ẩm cao.

Gạch kính

Gạch kính có thể dùng để xây toàn bộ một bức tường. Nếu nhà của bạn ở vị trí quá chật và thiếu sáng, cần tận dụng tối đa lượng ánh sáng thiên nhiên, nên dùng gạch kính để xây toàn bộ bức tường, hoặc phối hợp trong tường gạch theo các hình hoa phù hợp. Tường kính đem lại cảm giác chắc chắn, kín đáo hơn cửa sổ và giúp tận dụng ánh sáng tốt hơn.

Có hai loại phổ biến trên thị trường là gạch Indonesia và gạch sản xuất tại thành phố Hồ Chí Minh, chất lượng khác nhau có thể nhận biết khá rõ.

Gạch Tàu

Sự xuất hiện trở lại của gạch Tàu trong nội thất là một dấu ấn đáng kể cho xu hướng tìm về nguồn cội. Lúc đầu, gạch Tàu được đa số người nước ngoài dùng trong các căn nhà họ thuê hoặc xây dựng ở Việt Nam, dần dần được người trong nước sử dụng. Gạch Tàu hiện nay không khác trước là bao, không men, giữ độ ẩm, tạo cảm giác mát mẻ giữa mùa hè. Màu gạch đỏ au, tiệp với màu vecni nâu bóng của đồ gỗ, cửa, với màu vàng nhẹ nhàng của tường, tất cả tạo nên một hòa sắc dân dã mà sang trọng.

Một số chú ý khi phối hợp màu sắc giữa các loại gạch lát nền:

Không phải ai cũng thích lát cùng một loại gạch trong nhà. Phòng ngủ con cái, phòng bố mẹ, hay phòng làm việc có thể có các màu gạch, loại khác nhau. Hay hành lang cũng có thể dùng loại khác. Khi kết hợp giữa những loại gạch khác nhau như vậy, nên tạo một đường bo ở nơi tiếp giáp giữa hai loại gạch. Dễ đẹp là dùng đá hoa cương màu đen tạo nên đường bo ở khuôn cửa.

Gạch gốm trang trí
Gạch gốm trang trí thường được dùng ở tiền sảnh, sân vườn, tạo nên những đường lượn mềm mại cho cảnh quan. Tuy nhiên, chủng loại gạch gốm ở nước ta còn chưa phong phú. Bạn có thể dùng các loại bát đĩa sứ Bát Tràng đập vỡ, gắn thành riềm chân tường, hoặc tạo nên tấm thảm ở bậc tam cấp rất đẹp và ấn tượng.

Chọn chất lượng gạch
Trước khi mua, cần tính toán kỹ khối lượng gạch cần thiết. Bạn có thể nhờ thợ nề tính toán hoặc tự mình tính bằng cách:

• Xác định kích thước khu vực muốn lát và kích thước loại gạch lát, thêm vào 5% dự phòng cho nứt vỡ hoặc gạch kém phẩm chất phải loại (cong, vênh, kích thước không đều, v.v…).

Chọn gạch hoa ximăng
Khi chọn gạch hoa ximăng, bạn cần kiểm tra một số yếu tố sau:

• Các cạnh của mặt men không được sứt mẻ, các góc của viên gạch không được nứt nẻ hay có vết mẻ.
• Các cạnh của lớp đế không được có quá 2 vết mẻ sâu nhất là 10 mm, rộng nhất không quá 5 mm.
• Mặt viên gạch phải phẳng, không cong vênh, không có đường nứt. Hoa văn sắc nét, các đường thẳng không được sai lệch quá 5 mm.
• Trên mặt men không được có vết trầy xước, không có lỗ bọt.
• Có thể chọn bằng cách đập vỡ 1 viên gạch xem lớp men có dày không. Nếu lớp đế bị phân thành 2 lớp rõ rệt thì gạch có chất lượng kém.
• Dùng vật nhọn (đầu đinh, mũi dao…) để gạch hoặc cạo lên lớp đế và lớp men. Nếu gạch dễ dàng bị vỡ, hoặc vết cạo ra có nhiều bụi, lớp đế hoặc lớp men có cường độ yếu.

Kiểm tra lực uốn gãy gạch
Xác định lực uốn gãy toàn viên gạch bằng cách:

• Kê 2 mép viên gạch cần thử lên 2 mép của viên gạch khác, kê càng sát mí càng tốt.
• Sau đó, đứng 1 chân lên viên gạch muốn thử, để dồn toàn bộ trọng lượng cơ thể lên chân đó và nhún vài lần. Nếu 1 người nặng 45 kg vừa đứng lên mà viên gạch đã gãy, thì chắc chắn viên gạch đó có lực uốn gãy thấp. Trái lại, nếu 1 người nặng 60 kg đứng lên nhún vài lần mà viên gạch vẫn không gãy, thì viên gạch đó có độ chịu lực uốn gãy cao.

Cách chọn gạch men
Gạch men được làm từ đất sét, mỏng nhẹ và nung ở nhiệt độ cao từ 1000-1250°C. Gạch men nằm trong nhóm gốm xây dựng, bao gồm cả gạch xây, gạch đất nung không men (gạch tàu), ngói lợp. Hiện nay, đã xuất hiện loại gạch men không bóng và gạch men mờ, với bề mặt sần không bóng, dùng để lát ở nơi công cộng nhiều người qua lại hoặc những nơi dễ ướt trơn, như phòng tắm, phòng vệ sinh.

Các họa tiết gạch men hiện nay
Hai khuynh hướng họa tiết chính trong gạch men lát nền hiện nay trên thị trường Việt Nam là các họa tiết hình học và các họa tiết không hình học như vân đá, màu trơn.